strona główna > skale > improwizacja i system modalny

IMPROWIZACJA A SYSTEMY MODALNE

---

Improwizacja to tak naprawdę temat rzeka, jest dużo informacji do przyswojenia, dlatego pokrótce przedstawię sedno grania solówek. Najważniejsze pytanie jakie męczy wielu gitarzystów brzmi: Jak zagrać do danych akordów? Należy zrozumieć związki zachodzące pomiędzy akordami. Aby nie improwizować na ślepo i dobrze dopasować się do danego akompaniamentu koniecznością jest znajomość systemu modalnego, opartego na stałych strukturach dźwiękowych (C, D, E, F, G, A, H).

Przypomnę tylko, że notacje ogólnoświatowe nie używają litery H, czyli dźwięk o pół tonu niższy od C to B, a dźwięk dwa pół tony niższy od C to Bb/A#.

System Modalny opiera się na skali majorowej (durowej), siedmiostopniowej. Zaczniemy od gamy C: CDEFGAH, trójdźwięki wyjaśniałem w innej sekcji więc zacznę od czterodźwięków.

1. Stwórzmy czterodźwięk przyjmując C za prymę i biorąc co drugi dźwięk ze skali (budowanie tercjowe). C D E F G A H C. Powstanie nam CEGH, są to interwały: C - pryma, E – tercja wielka, G – kwinta, H – septyma wielka.
   
   
   W rezultacie otrzymujemy akord septymowy durowy: Cdur7+. Skala stworzona na I stopniu gamy durowej nosi nazwę skali jońskiej. Jeżeli znajdziemy te dźwięki na gryfie, weźmy pozycje akordu na 8 progu, będzie wyglądać to następująco:
   
   
   Przedłużając skalę otrzymamy pięciodźwięk, C D E F G A H C D = CEGHD = Cdur9+ (Cmaj9). Doszedł dźwięk D.
   Sześciodźwięk: C D E F G A H C D E F = CEGHDF = Cdur11. Doszedł dźwięk F.
   
   
   
   Siedmiodźwięk: C D E F G A H C D E F G A = CEGHDFA = Akord tercdecymowy – o największej liczbie składników.
   
   Jedna z pozycji skali jonskiej.
   
   


2. Jeżeli stworzymy analogicznie czterodźwięk zaczynając od drugiego stopnia, przyjmując D za prymę otrzymamy dźwięki DFAC (interwały: pryma, tercja mała, kwinta, septyma mała). Powstał nam czterodźwięk septymowy molowy i jest nim dmol7. Skala zbudowana na II stopniu to skala dorycka.
   
   
   Analogicznie do powyższego przykładu można tworzyć pięcio, sześcio i siedmiodźwięk.


3. Dźwięk E - stopień III, daje w rezultacie EGHD (E- pryma, G – tercja mała, H – kwinta, septyma mała). Jest to akord septymowy molowy emol7 – skala frygijska.
   
   
   Analogicznie do pierwszego przykładu można tworzyć pięcio, sześcio i siedmiodźwięk.


4. Dźwięk F – stopień IV, daje FACE (F – pryma, A – tercja duża, C – kwinta, E – septyma duża) – akord Fdur7 – skala lidyjska.
   
   
   Analogicznie do pierwszego przykładu można tworzyć pięcio, sześcio i siedmiodźwięk.


5. Dźwięk G – stopień V, daje co drugi dźwięk: GHDF (G – pryma, H – tercja duża, D – kwinta, F – septyma mała) powstaje akord septymowy durowy Gdur7 – skala miksolidyjska.
   
   
   Analogicznie do pierwszego przykładu można tworzyć pięcio, sześcio i siedmiodźwięk.


6. Dźwięk A – stopień VI, daje ACEG (A – pryma, C – tercja mała, E – kwinta, G- septyma mała), powstaje akord septymowy molowy amol7 – skala eolska.
   
   
   Analogicznie do pierwszego przykładu można tworzyć pięcio, sześcio i siedmiodźwięk.


7. Dźwięk H – stopień VII, daje HDFA (H – pryma, D – tercja mała, F – kwinta, A – septyma mała), powstaje akord bmol7b5 – skala lokrycka.
   
   
   Analogicznie do pierwszego przykładu można tworzyć pięcio, sześcio i siedmiodźwięk.

Podsumowując powyższe czterodźwięki:

ST.	AKORD	DŹWIĘKI				SKALA	RODZAJ SKALI
		4	5	6	7
I	Cdur7+(Cmaj7)	C E G H	D	F	A	jonska	majorseptymowa (durowa)
II	dmol7	D F A C	E	G	H	dorycka	mollseptymowa (molowa)
III	emol7	E G H D	F	A	C	frygijska	mollseptymowa (molowa)
IV	Fdur7	F A C E	G	H	D	lidyjska	majorseptymowa (durowa)
V	Gdur7	G H D F	A	C	E	miksolidyjska	majorseptymowa (durowa)
VI	amol7	A C E G	H	D	F	eolska	mollseptymowa (molowa)
VII	bmol7b5	H D F A	C	E	G	lokrycka	półzmniejszona

Spróbuj także rozpisać i zagrać dźwięki budowane w ten sposób na różnych stopnich gamy durowej o innej prymie. Poniżej znajduje się pomocna tabelka:

PEŁNA CHARAKTERYSTYKA SKAL MODALNYCH
		SKALA
		Jońska	Dorycka	Frygijska	Lidyjska	Miksolidyjska	Eolska	Lokrycka
I N T E R W A Ł	Pryma	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta
	Sekunda	Wielka	Wielka	Mała	Wielka	Wielka	Wielka	Mała
	Tercja	Wielka	Mała	Mała	Wielka	Wielka	Mała	Mała
	Kwarta	Czysta	Czysta	Czysta	Zwiększona	Czysta	Czysta	Czysta
	Kwinta	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta	Czysta	Zmniejszona
	Seksta	Wielka	Wielka	Mała	Wielka	Wielka	Mała	Mała
	Septyma	Wielka	Mała	Mała	Wielka	Mała	Mała	Mała